Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

magister equitum

  • 1 magister

    măgister, tri (old orthog., ‡ magester, like ‡ leber, ‡ Menerva, for liber, Minerva, acc. to Quint. 1, 4, 17), m. [a double comparative in form, from magis, and comparative ending -ter; cf.: minister, sinister], a master, chief, head, superior, director, president, leader, commander, conductor, etc.:

    quibus praecipua cura rerum incumbit, et qui magis quam ceteri diligentiam et sollicitudinem rebus, quibus praesunt, debent, hi magistri appellantur,

    Dig. 50, 16, 57.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen., the dictator in the earliest times was called magister populi, the chief of the people:

    in Magistro populi faciendo, qui vulgo dictator appellatur... qui primus Magister a populo creatus est, Paul. ex Fest. s. v. optima lex, p. 198 Müll.: (sapiens) rectius appellabitur rex quam Tarquinius, qui nec se nec suos regere potuit: rectius magister populi (is enim dictator est) quam Sulla, qui trium pestiferorum vitiorum, luxuriae, avaritiae, crudelitatis magister fuit,

    Cic. Fin. 3, 22, 75; cf.

    also below the passage,

    Varr. L. L. 5, § 82 Müll.; Cic. Leg. 3, 3, 9:

    dictator quidem ab eo appellatur, quia dicitur: sed in nostris libris (sc. auguralibus) vides eum magistrum populi appellari,

    id. Rep. 1, 40, 63 Creuz.; cf.

    , with reference to this passage,

    Sen. Ep. 108, 31:

    Larcum moderatorem et magistrum consulibus appositum,

    Liv. 2, 18, 5.—Magister equitum, the chief of the cavalry, appointed by the dictator:

    magister equitum, quod summa potestas hujus in equites et accensos, ut est summa populi dictator, a quo is quoque magister populi appellatus,

    Varr. L. L. 5, § 82 Müll.:

    dictator magistrum equitum dicit L. Tarquitium,

    Liv. 3, 27; 7, 21 fin.;

    23, 11: fumosi equitum magistri,

    in a family tree, Juv. 8, 8.—So, magister peditum (analogous to magister equitum), chief of the infantry, Amm. 21, 12, 16. —The censor is called magister morum, master of morals, Cic. Fam. 3, 13, 2:

    magister sacrorum,

    the chief priest, Liv. 39, 18 fin.; v. Drak. ad loc.; so,

    PVBLICVS SACRORVM (or SACERDOTVM),

    Inscr. Orell. 2351:

    FRATRVM ARVALIVM,

    ib. 2426:

    SALIORVM,

    ib. 2247; 2419:

    LARVM AVGVSTI,

    ib. 1661 et saep.:

    curiae,

    the overseer of a curia, Plaut. Aul. 1, 2, 29: vici, the overseer of a quarter or ward, Suet. Aug. 30:

    chori canentium,

    a head-chorister, leader of a choir, Col. 12, 2:

    officiorum and operarum,

    a superintendent, bailiff, id. 1, 18:

    scripturae and in scripturā,

    a director of a company of farmers-general, Cic. Att. 5, 15, 3; id. Verr. 2, 2, 70, § 169; cf.: P. Terentius operas in portu et scripturā Asiae pro magistro dedit, i. e. has performed the functions of a magister, was vice-director, id. Att. 11, 10, 1:

    quaesivi, qui per eos annos magistri illius societatis fuissent,

    id. Verr. 2, 2, 74, § 182:

    P. Rupilius, qui est magister in ea societate,

    id. Fam. 13, 9, 2:

    maximarum societatum auctor, plurimarum magister,

    id. Planc. 13, 32:

    pecoris,

    a chief herdsman, Varr. R. R. 2, 10; cf. Verg. G. 3, 445:

    elephanti,

    conductor, Sil. 4, 616:

    auctionis,

    the director, superintendent, conductor of an auction, Cic. Quint. 15, 50; cf.:

    is quem putabant magistrum fore, si bona venirent,

    id. Att. 1, 1, 3; 6, 1, 15; an officer charged with distributing money among the people, Plaut. Aul. 2, 2, 3.—Law t. t., an agent or assignee to dispose of a debtor's goods:

    praetor jubet convenire creditores, et ex eo numero magistrum creari, id est eum per quem bona veneant,

    Gai. Inst. 3, 79: convivii, the master or president of a feast, Varr. L. L. 5, § 122 Müll.; App. Mag. p. 336, 11: navis, the master or captain of a ship, Dig. 14, 1, 1; Gai. Inst. 4, 71;

    so without navis,

    Juv. 12, 79:

    gubernatores et magistri navium,

    Liv. 29, 25, 7; 45, 42, 3; the steersman, pilot:

    ipse gubernaclo rector subit, ipse magister,

    Verg. A. 5, 176; 1, 115; 6, 353; Val. Fl. 1, 18; 1, 382; Luc. 2, 696; Sil. 4, 719:

    samnitium,

    i. e. of the gladiators, a fencing-master, Cic. de Or. 3, 23, 86:

    magistri tabernae,

    innkeepers, Paul. Sent. 2, 8, 3.—In inscrr. are found also: fani, horreorum, collegii, memoriae, munerum, Augustalis, admissionum, epistolarum, libellorum, etc.; likewise: a bibliothecā, ab marmoribus, etc.—
    B.
    In partic.
    1.
    A teacher, instructor, Cic. Phil. 2, 4, 8:

    pueri apud magistros exercentur,

    id. de Or. 1, 57, 244:

    artium lberalium magistri,

    id. Inv. 1, 25, 35; cf.:

    virtutis magistri,

    id. Mur. 31, 65; id. N. D. 1, 26, 72:

    rarum ac memorabile magni Gutturis exemplum conducendusque magister,

    Juv. 2, 114.— Transf., of inanim. things:

    magister mihi exercitor animus nunc est,

    Plaut. Trin. 2, 1, 4; id. Curc. 2, 2, 8:

    stilus optimus dicendi effector ac magister,

    Cic. de Or. 1, 33, 150; Pers. prol. 10:

    timor, non diuturnus magister officii,

    Cic. Phil. 2, 36, 90.—
    2.
    An educator of children, a tutor, pedagogue:

    senes me filiis relinquunt quasi magistrum,

    Ter. Phorm. 1, 2, 21:

    docendis publice juvenibus magister,

    Gell. 19, 9, 2. —
    3.
    A master, owner, keeper:

    trepidumque magistrum In cavea magno fremitu leo tollet alumnus,

    Juv. 14, 246.—
    4.
    A master of his art, professor:

    a tonsore magistro Pecteris,

    Juv. 6, 26.—
    II.
    Trop., an adviser, instigator, author of any thing (very rare):

    si quis magistrum cepit ad eam rem improbum,

    Ter. And. 1, 2, 21:

    magister ad despoliandum Dianae templum,

    Cic. Verr. 2, 3, 21, § 54.—As adj.:

    rituque magistro Plurima Niliacis tradant mendacia biblis,

    Sedul. 1, 15.

    Lewis & Short latin dictionary > magister

  • 2 magister

        magister trī, m    [1 MAC-], a master, chief, head, superior, director, president, leader, commander, conductor: populi (dictator), chief of the people: dictatoris magister equitum, master of the horse: equitum cum dictatore magistri, Iu.: (censor) morum, master of morals: sacrorum, chief priest, L.: scripturae, comptrollor of revenues from farmed lands: pro magistro esse, deputy comptrollor: in eā societate, manager: pecus magistri Perfundunt, herdsmen, V.: cui magistri fiunt et domini constituuntur, trustees and guardians.—A captain, master, pilot: navium onerarium magistri, captains, Cs.: navis, H.: magistri navium, L.: spoliata magistro (navis), pilot, V.— A teacher, instructor, master: tuus: pueri apud magistros exercentur: te uti in hac re magistro: peragere dictata magistri, i. e. rules for carving, Iu.: stilus optimus dicendi magister: si usus magister est optimus.— A tutor, guardian, pedagogue: senes me filiis Relinquont quasi magistrum, T.: saevus, H.: Fingit equum docilem magister, trainer, H.—Fig., an adviser, instigator, author: ad eam rem inprobus, T.: ad despoliandum Dianae templum.
    * * *
    teacher, tutor, master, expert, chief; pilot of a ship; rabbi

    Latin-English dictionary > magister

  • 3 magister

    [st1]1 [-] măgistĕr, tra, trum: qui enseigne, de maître. [st1]2 [-] măgistĕr, tri, m.: - [abcl][b]a - celui qui commande, maître, chef, directeur, gérant, inspecteur. - [abcl]b - maître, celui qui enseigne. - [abcl]c - pédagogue, gouverneur. - [abcl]d - auteur, conseiller, instigateur, guide.[/b]    - ludi magister: maître d'école.    - navis magister: capitaine d'un navire.    - pecoris magister: berger.    - equitum magister: commandant de la cavalerie (lieutenant du dictateur).    - magister populi: dictateur.
    * * *
    [st1]1 [-] măgistĕr, tra, trum: qui enseigne, de maître. [st1]2 [-] măgistĕr, tri, m.: - [abcl][b]a - celui qui commande, maître, chef, directeur, gérant, inspecteur. - [abcl]b - maître, celui qui enseigne. - [abcl]c - pédagogue, gouverneur. - [abcl]d - auteur, conseiller, instigateur, guide.[/b]    - ludi magister: maître d'école.    - navis magister: capitaine d'un navire.    - pecoris magister: berger.    - equitum magister: commandant de la cavalerie (lieutenant du dictateur).    - magister populi: dictateur.
    * * *
        Magister, magistri. Terent. Maistre, Precepteur.
    \
        Magister ludi, qui et Ludi magister vno verbo dicitur. Cic. Maistre d'eschole.
    \
        Magister morum. Cic. Qui ha la charge de regarder aux meurs, dict Censeur à Rome.
    \
        Magister nauis. Vlp. Celuy qui ha la charge et le gouvernement de toute la navire.
    \
        Magister equitum. Var. Liu. Qui avoit la charge de toute la gendarmerie: comme ha un Connestable en France.
    \
        Magister peditum. Ammianus Marcellinus. Coronal des gens de pied.
    \
        Magister scripturae. Cice. Celuy qui faisoit le train de la ferme des passages, et tenoit le registre, soit du costé des bailleurs, ou du costé des fermiers. Magister. Terent. Qui ha la charge de prendre garde à un enfant, et de le conduire, quelque lieu qu'il aille, Pedagogue.
    \
        Magister pecoris. Varro. Maistre bergier, et grand bergier.
    \
        Magister. Cic. Celuy des creanciers ou heritiers qui estoit ordonné par le Preteur pour vendre les biens du debteur ou du trespassé qui estoyent mis en criee.

    Dictionarium latinogallicum > magister

  • 4 magister

    magister, trī, m. (Stamm mag-, wov. auch magnus), Meister = Vorgesetzter, Vorsteher, Leiter, Direktor, Anführer, Aufseher, I) eig.: 1) im allg.: populi, Diktator, Cic.: equitum, Amtsgehülfe des Diktators u. zugleich Befehlshaber der Reiterei, Liv.: sacrorum (griech. ἀρχιερεύς), Liv.: Saliorum, Inscr.: rei militaris, Liv.: militiae, Heermeister, Feldherr, Liv.: armorum, Feldzeugmeister (Oberbefehlshaber), Amm.: morum, Sittenvorsteher (v. Zensor), Cic.: curiae, Plaut.: vici, Viertelsmeister, Bezirksvorsteher, Suet.: pagi (griech. κώμαρχος), Dorfschultheiß, Gromat. vet.: chori canentium, Musikdirektor, Kapellmeister, Colum.: operum (operarum), Aufseher, Vogt, Colum.: so auch officiorum singulorum, Colum.: aber mag. officiorum, Kanzler, Minister des Innern, Amm.: magister admissionum, s. admissio: fulloniae artis, Corp. inscr. Lat. 13, 8345: societatis od. in societate, Direktor der Gesellschaft der Generalpächter (publicani), Cic.: scripturae od. in scriptura u. portus, bei den Einkünften aus den Viehtriften u. Zöllen, Cic. (dah. in scriptura pro magistro dat operas, macht den Vizedirektor, Cic.): pecoris, Oberhirt bei den größeren Herden, Cic.: u. so regii pecoris, Liv.: pecorum magister, Orest. tr.: ovium, Schafhirt, Verg.: asini, Eigentümer, Treiber, Apul.: elephanti, Führer Kornak, Liv. u. Sil.: convivii (griech. συμποσιαρχος), der Anordner eines Schmauses, Gelages, der Zechmeister (der auch die Zahl der jedesmal zu trinkenden Becher bestimmte), Varro: so auch mag. cenandi, Cic., od. cenae, Mart.: navis, Schiffskapitän, auf einem Kriegsschiffe (ναύαρχος), Liv. u.a. (s. Burmann Petron. 101), od. Schiffspatron eines Kauffahrteischiffes (ναύκληρος), Hor.; b. Dichtern auch = Steuermann, s. Drak. Sil. 4, 719; Burmann Val. Flacc. 1, 382: navigandi magister, Steuermann, Amm.: mag. epistularum, Geheimschreiber, Spart.: mag. memoriae, Kanzleidirektor, Amm.: magister scrinii, Vorsteher der Hofkanzlei, Eutr. – ludi magister, Schulmeister, Schullehrer, Cic.: dass. mag. disciplinae, Colum.: ludi litterarii mag., Elementarlehrer, Aur. Vict. u. Amm.: dass. mag. litterarius, Vopisc. – 2) insbes.: a) der Geschützmeister, Amm. 23, 4, 6. – b) der Kurator der Masse (Konkursmasse), Cic. u.a. (s. Lachmann Gaius inst. 3, 79. p. 239). – c) der Lehrmeister, Lehrer (Ggstz. discipulus), α) übh.: artium, Cic.: artium liberalium, Augustin.: coquinae, Isid.: rhetoricus, Amm.: religionis, Cic.: virtutis, Cic.: m. Dat., docendis publice iuvenibus magister, öffentlicher Lehrer, Gell. 19, 9, 2: operam pingendo sub magistro Diogeneto dare, Capit.: puerorum (Sklaven) impudentiam sub magistro habere, einüben lassen, Sen.: uti magistro volo, Cic. – übtr., stilus optimus dicendi magister, Cic.: magister artis ingeniique largitor venter, Pers.: est omnium rerum magister usus, Caes.: usus est magister optimus, Cic.: quod me docuit usus magister egregius, Plin. ep.: stultorum iste (eventus) magister est, Liv.: timor, non diuturnus magister officii, Cic. – β) der Fechtmeister der Gladiatoren, Mart. 5, 24, 3. Tert. ad mart. 1. – γ) ein Lehrer im Transchieren, Iuven. 5, 122. – d) der Aufseher über die Jugend, Pädagoge, Ter. Phorm. 72. – II) übtr., Tonangeber, Aufmunterer, Urheber, Lehrmeister, si quis magistrum cepit ad eam rem improbum, Ter.: qui dux isti quondam et magister ad despoliandum Dianae templum fuit, Cic.: saepe in magistrum scelera redierunt sua, Sen. poët. – übtr., ritu magistro, Sedul. carm. 1, 6 (15). – / Nbf. magester, s. bes. – Nom. Plur. magistres, Corp. inscr. Lat. 1, 1293 u. 1540. 14, 2875. Vgl. Georges Lexik. der lat. Wortf. S. 402.

    lateinisch-deutsches > magister

  • 5 magister

    magister, trī, m. (Stamm mag-, wov. auch magnus), Meister = Vorgesetzter, Vorsteher, Leiter, Direktor, Anführer, Aufseher, I) eig.: 1) im allg.: populi, Diktator, Cic.: equitum, Amtsgehülfe des Diktators u. zugleich Befehlshaber der Reiterei, Liv.: sacrorum (griech. ἀρχιερεύς), Liv.: Saliorum, Inscr.: rei militaris, Liv.: militiae, Heermeister, Feldherr, Liv.: armorum, Feldzeugmeister (Oberbefehlshaber), Amm.: morum, Sittenvorsteher (v. Zensor), Cic.: curiae, Plaut.: vici, Viertelsmeister, Bezirksvorsteher, Suet.: pagi (griech. κώμαρχος), Dorfschultheiß, Gromat. vet.: chori canentium, Musikdirektor, Kapellmeister, Colum.: operum (operarum), Aufseher, Vogt, Colum.: so auch officiorum singulorum, Colum.: aber mag. officiorum, Kanzler, Minister des Innern, Amm.: magister admissionum, s. admissio: fulloniae artis, Corp. inscr. Lat. 13, 8345: societatis od. in societate, Direktor der Gesellschaft der Generalpächter (publicani), Cic.: scripturae od. in scriptura u. portus, bei den Einkünften aus den Viehtriften u. Zöllen, Cic. (dah. in scriptura pro magistro dat operas, macht den Vizedirektor, Cic.): pecoris, Oberhirt bei den größeren Herden, Cic.: u. so regii pecoris, Liv.: pecorum magister, Orest. tr.: ovium, Schafhirt, Verg.: asini, Eigentümer, Treiber, Apul.: elephanti, Führer Kornak, Liv. u. Sil.: convivii (griech. συμποσιαρχος), der An-
    ————
    ordner eines Schmauses, Gelages, der Zechmeister (der auch die Zahl der jedesmal zu trinkenden Becher bestimmte), Varro: so auch mag. cenandi, Cic., od. cenae, Mart.: navis, Schiffskapitän, auf einem Kriegsschiffe (ναύαρχος), Liv. u.a. (s. Burmann Petron. 101), od. Schiffspatron eines Kauffahrteischiffes (ναύκληρος), Hor.; b. Dichtern auch = Steuermann, s. Drak. Sil. 4, 719; Burmann Val. Flacc. 1, 382: navigandi magister, Steuermann, Amm.: mag. epistularum, Geheimschreiber, Spart.: mag. memoriae, Kanzleidirektor, Amm.: magister scrinii, Vorsteher der Hofkanzlei, Eutr. – ludi magister, Schulmeister, Schullehrer, Cic.: dass. mag. disciplinae, Colum.: ludi litterarii mag., Elementarlehrer, Aur. Vict. u. Amm.: dass. mag. litterarius, Vopisc. – 2) insbes.: a) der Geschützmeister, Amm. 23, 4, 6. – b) der Kurator der Masse (Konkursmasse), Cic. u.a. (s. Lachmann Gaius inst. 3, 79. p. 239). – c) der Lehrmeister, Lehrer (Ggstz. discipulus), α) übh.: artium, Cic.: artium liberalium, Augustin.: coquinae, Isid.: rhetoricus, Amm.: religionis, Cic.: virtutis, Cic.: m. Dat., docendis publice iuvenibus magister, öffentlicher Lehrer, Gell. 19, 9, 2: operam pingendo sub magistro Diogeneto dare, Capit.: puerorum (Sklaven) impudentiam sub magistro habere, einüben lassen, Sen.: uti magistro volo, Cic. – übtr., stilus optimus dicendi magister, Cic.: magister artis ingeniique largi-
    ————
    tor venter, Pers.: est omnium rerum magister usus, Caes.: usus est magister optimus, Cic.: quod me docuit usus magister egregius, Plin. ep.: stultorum iste (eventus) magister est, Liv.: timor, non diuturnus magister officii, Cic. – β) der Fechtmeister der Gladiatoren, Mart. 5, 24, 3. Tert. ad mart. 1. – γ) ein Lehrer im Transchieren, Iuven. 5, 122. – d) der Aufseher über die Jugend, Pädagoge, Ter. Phorm. 72. – II) übtr., Tonangeber, Aufmunterer, Urheber, Lehrmeister, si quis magistrum cepit ad eam rem improbum, Ter.: qui dux isti quondam et magister ad despoliandum Dianae templum fuit, Cic.: saepe in magistrum scelera redierunt sua, Sen. poët. – übtr., ritu magistro, Sedul. carm. 1, 6 (15). – Nbf. magester, s. bes. – Nom. Plur. magistres, Corp. inscr. Lat. 1, 1293 u. 1540. 14, 2875. Vgl. Georges Lexik. der lat. Wortf. S. 402.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > magister

  • 6 magister

    1) начальник, правитель (1. 57 pr. D. 50, 16); напр. mag. navis, капитан корабля (1. 1 pr. § 1 seq. D. 14, 1. 1. 4. 5. 7 pr. eod. 1. 2 pr. § 7 D. 14, 2. 1. 1 § 1 D. 19, 5. 1. 11 § 2 D. 39, 4. 1. 4 C. 4, 25);

    mag. universitatis (1. 9 D. 46, 8), societatis, начальник компании откупщиков (1. 14 D. 2, 14).

    2) высший начальник, mag. equitum, помощник директора, начальник конницы (1. 2 § 10 D. 1, 2. 1. 1 pr. D. 1, 11); особ. во время империи титул известных сановников, напр. mag. officiorum, обер-гофмаршал или министр императ. двора (tit. C. 1, 31. 1. 2. 3 C. 3, 24. 1. 38 C. 7, 62. 1. 2 § 1 C. 7, 63. 1. 3 C. 12, 51);

    mag. mititum s. peditum et equitum s. utriusquemilitiae, начальник всего военного управления (1. 2 § 20. 24 C. 1. 27. 1. 1 C. 1, 29. 1. 8 § 1 C. 1, 55. 1. 16 C. 6, 21. 1, 33 C. 7, 62. 1. 1 C. 12, 4. 1. 9 C. 12, 38);

    mag. scriniorum, начальник канцелярии (1. 7 pr. C. 1, 23. 1. 39 § 1 C. 7, 62. tit. C. 12, 9); (C. Summa reip. § 2. 1. 11 C. 10, 47);

    mag. census, который заведовал городским цензом, распределял налоги и оценял имущества (1. 32 C. 1, 3. 1. 23 C. 6, 23. 1. 30. 32 C. 8, 54. cf. censuales);

    mag. rei privatae, казначей, тк. mag. aeris (1. un. C. 1, 52. 1. 5 C. 3, 22);

    mag. privatae vel linteariae vestis, гардеробмейстер (1. 14 C. 11, 7);

    magister bonorum, представитель верителей при продаже конкурсной массы (Gai. III. 79).

    3) учитель (1. 57 pr. D. 50, 16. cf. 1. 5 § 3 D. 9, 2. 1. 65 § 3 D. 32. 1. 18 § 30 D. 50, 4. 1. un. C. 11, 18): ludi litterarii magistri (1. 1 § 6 D. 50. 13. 1. 7 C. 10, 52. 1. 37 pr. C. 3, 28).

    Латинско-русский словарь к источникам римского права > magister

  • 7 magister

    trī m.
    1) начальник, глава, правитель, смотритель
    m. populi Cдиктатор
    m. equitum L, Vrначальник конницы ( он же помощник диктатора)
    m. morum Cблюститель нравов (т. е. цензор)
    m. sacrorum Lверховный жрец
    m. cenae M (convivii Vr) — распорядитель на пиру
    m. societatis (in societate) или scripturae (in scriptura) Cстаршина товарищества откупщиков
    m. ovium Vовчар
    m. elephanti L, Silвожатый слона
    m. epistularum Spartсекретарь
    m. navis Vкормчий или H судовладелец
    2) учитель (m. artium C etc.)
    habere aliquem magistrum или aliquo magistro uti C — иметь кого-л. в качестве учителя (учиться у кого-л.)
    capere aliquem magistrum ad rem aliquam Ter — взять кого-л. в руководители чего-л

    Латинско-русский словарь > magister

  • 8 creo [1]

    1. creo, āvī, ātum, āre (vgl. cresco, creber), schaffen, erschaffen = erzeugen, I) im allg.: a) übh.: α) mater. Objj.: censet (Zeno) artis maxime proprium esse creare et gignere, Cic.: omnes res, quas et creat natura et tuetur, Cic.: terra, quae neglecta sentes ac dumos, culta fructus creat, Quint.: aliud fimum herbas creat, Plin.: ut plaga (die Wunde) plus carnis creare possit, Cels. – cr. genus humanum (v. der Erde), Lucr.: cr. vix animalia parva (v. der Erde), Lucr. – m. dopp. Acc., primordia cr. ignes et lignum, Lucr.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos, Cic. – mit Advv. wo? neque creatur ibi corpus (die fehlende Substanz), Cels.: vermes intus (im menschl. Körper) creantur, Lucr.: od. mit Abl. wo? quos (flores) Thessala magnis montibus ora creat, Catull. – m. Advv. (woher?) od. m. ex od. de u. Abl., unde omnes natura creet res, Lucr.: terram creari ex igni, Lucr.: nec principium exstinctum ex se aliud creabit, Cic.: res non posse creari de nilo, Lucr. – im Passiv mit Abl. wodurch? seminibus quia certis quaeque creantur, Lucr. – m. ad u. Akk., ut placet Stoicis, quae in terris gignantur, ad usum hominum creari, Cic. – Partic. Perf. subst., creata servare, Lucr. 2, 572. – β) Zustände, teils physische, torporem et dolorem, Cels.: mel fastidium creat, Plin.: si ex quattuor principiis vel superans aliquod vel deficiens adversam valetudinem creat, Cels.: lepus marinus vomitum dissolutionemque stomachi statim creat, Plin. – teils geistige, moral., polit. usw., venter creat omnes has aerumnas, Plaut.: nonnumquam etiam errorem creat similitudo, Cic.: in urbe luxuries creatur, Cic.: notitiam veri quae res falsique crearit, Lucr. – cr. magnum (maius) odium (v. einer Abgabe), Auct. b. Afr.: familiaritate Romanā odium sibi apud regem, Iustin.: alci periculum, Cic.: seditionem (v. Pers.), Vell.: id (versificandi genus) taedium ex similitudine ac satietatem creat, Quint.

    b) ein Kind erzeugen (bei Cic. gew. procreare), v. beiden Gatten, prolem ex se videre creatam, Lucr. – v. Vater, patria est antiquior parens, quam qui creavit, Cic.: si di creare possent, Min. Fel.: cr. liberos, Phaedr. u. Val. Max.: is (Silvius) Aeneam Silvium creat, Liv.: me creat... Babylonius Horos, Prop. – v. der Mutter, Dryope quem nympha crearat, Verg.: gnatos tuos creavit, Inscr.: pueris beata creandis uxor, Hor.: m. Dat. wem? quos (fratres) fida crearat una tot Arcadio coniunx Tyrrhena Gylippo, Verg.: m. Abl. wodurch? tum partu Terra nefando Coeumque Iapetumque creat, Verg. – im Passiv, m. Abl. wo? Sulmone creati quattuor iuvenes, Verg.: o caeruleo creata ponto, Meergezeugte (ποντογενής), v. der Venus, Catull. – mit Prädik.-Nom., cum crearer masculus, Phaedr. – m. Abl. (durch = von), fortes creantur fortibus et bonis, Phaedr.: u. so oft creatus mit Abl. des Vaters u. der Mutter = Tochter, Sohn, Sprößling von usw., Erebo creata Nox, Enn. fr.: Saturno sancte create, Enn. fr.: Telamone creatus, Ov.: Maiā creatus, Ov.: Vulcani stirpe creatus, Verg.: matre servā creatus, Flor. – dah. subst., creati = Kinder, Ov. met. 6, 206.

    II) als publiz. t. t.: a) eine Staatsgewalt schaffen, ins Leben rufen, tribuniciam potestatem, Liv.: nova Romae dignitas est creata, quae dictatura appellatur, Liv.

    b) einen Beamten, Priester u. dgl. schaffen, bes. durch Wahl, sowohl vom Volke od. Herrscher = wählen, erwählen, als vom Leiter der Wahl = wählen (erwählen) lassen, α) mit einf. Acc.: magistratus, Cic.: sibi tres collegas, Liv.: censores, Cic.: consules, Cic.: consules plebeios, Liv.: dictatorem, Liv.: ducem, Val. Max.: ephoros, Val. Max.: Caesares duos (vom Kaiser), Eutr.: cr. imperatorem, verb. eligere creareque imperatorem, einen Kaiser (zB. v. den Soldaten), Suet.: cr. interregem, Liv.: pontifices, augures, sacrificulum regem, Liv.: pontifices, flamines, Salios, augures, Lact.: decem praetores (Feldherren, in Griechenl.), Nep.: praetores (in Rom), Cic.: regem, sui corporis regem, Liv.: Carthagine quotannis annuos binos reges (die Suffeten), Nep.: sacerdotes (v. Volke), Vell.: centum senatores (v. Romulus), Liv.: tribunos plebis duos, Cic.: tribunos militum tres, Liv.: tres viros, qui etc., Val. Max. – mit Advv. wie? mit per u. Akk. od. mit bl. Abl. wodurch? comitiatu consules rite cr., Cic.: magistratus od. censores od. consules vitio (durch einen Fehler der Augurien) creati, Varro LL., Liv. u. Cic.: plebeius magistratus nullus auspicato creatur, Liv.: lege, non suffragio creatum esse, Liv.: optimā lege creari, Cic.: decem tribuni plebis comitiis curiatis creati sunt, Cic.: consules per vim ac tumultum creantur, Plin. pan. – mit per u. Akk. (durch wen?), si per praetorem consules creantur, Cic. – mit ex u. Abl. (aus welchem Stande usw.?), consules ex plebe, Liv.: tribunos plebis ex equitibus Romanis (v. Augustus), Suet. – m. Adi. od. m. in u. Akk. (auf welche Zeit?), summus magistratus, quem vergobretum appellant Aedui, qui creatur annuus, Caes.: archontes coeperunt in denos annos creari, Vell.: creatis in annum magistratibus, Liv. – mit inter u. Akk. od. mit in u. Abl. (worunter?), creari inter quinque viros, Plin. ep.: creari in eo numero, Sall. – m. in u. Akk. (in welche Stelle?), neve quis flamen aut augur in locum Germanici nisi gentis Iuliae crearetur, Tac. ann. 2, 83: prior consulatus eius, in quem creatus est anno octavo et tricesimo, Vell. 2, 4, 7. – m. Acc. loc. wohin? praefecti Capuam creari coepti sunt, Liv. – m. Dat. wofür? wozu? decemviros legibus scribendis, Liv. – β) m. dopp. Acc., im Passiv m. dopp. Nom., T. Quinctius Barbatus interrex creat L. Papirium Mugilanum L. Sempronium Atratinum consules, Liv.: dictator primo comitiali die creavit consulem Q. Fulvium Flaccum magistrum equitum et Ap. Claudium Pulchrum, Liv.: Ancum Marcium regem populus creavit, Liv.: dictatorem Albani Mettium Fufetium creant, Liv.: exercitus Diocletianum imperatorem creavit, Eutr. – augur creatus (est) L. Quinctius Flaminius, decemvir sacrorum L. Cornelius Lentulus, Liv.: consules creati (sunt) Q. Fabius et P. Decius, Liv.: T. Lartium dictatorem primum, Sp. Cassium magistrum equitum creatos invenio, Liv.: Constantinus in Britannia creatus est imperator (zum Kaiser), Eutr.: dictatore P. Cornelio dicto ipse ab eo magister equitum creatus est, Liv.; vgl. (im Abl. absol.) magistro equitum creato filio suo, Liv.: quia solum centum essent, qui patres creari possent, Liv.: praetores (in Rom) creati sunt C. Fulvius Flaccus C. Claudius Nero etc., Liv.: decem qui postea praetores (zu Regenten, in Athen) creati sunt, Nep.: defuncto Traiano Aelius Hadrianus creatus est princeps (zum Fürsten, d.i. zum Kaiser), Eutr.: postea Numa Pompilius rex creatus est, Eutr. – m. puer u. senex, zB. Caesar paene puer a Mario Cinnaque flamen dialis creatus, Vell.: Metellus senex admodum pontifex maximus creatus, Val. Max. – m. Advv. zum wievielten Male? alqm consulem iterum, Val. Max., tertium, Liv., tertio, Plin. pan.: alqm dictatorem quartum, Liv. – mit Advv. od. Abl. wie? wodurch? u. dgl., P. Clodius, qui non rite creatus tribunus arguebatur, Quint.: C. Flaminius inauspicato consul creatus, Val Max.: an hunc non ut qui optimo iure censor creatus esset populus creavit? Liv.: collegam sibi comitiis centuriatis creavit P. Valerium, Liv.: Palicanus suffragiis populi consul creatus, Val. Max.: cunctis populi suffragiis rex est creatus L. Tarquinius, Cic.: Tullum Hostilium populus regem interrege rogante comitiis curiatis creavit, Cic. – m. ex u. Abl. (aus wem?), cum leges duo ex una familia vivo utroque magistratus creari vetarent, Caes. – mit cum u. Abl. (mit wem?), ut Cn. Flavius aedilis curulis crearetur cum Anicio Praenestino, Plin. – m. in u. Akk. (an wessen Stelle?), M. Lepidus pontifex maximus in C. Caesaris locum furto creatus, Vell. – m. Dat. (wozu?), me Albani gerendo bello ducem creavere, Liv. – mit in u. Akk. (auf welche Zeit?), ille Appius, qui decemvir in annum creatus altero anno se ipse creavit, Liv. – / Archaist. creassit = creaverit, Cic. de legg. 3, 9.

    lateinisch-deutsches > creo [1]

  • 9 creo

    1. creo, āvī, ātum, āre (vgl. cresco, creber), schaffen, erschaffen = erzeugen, I) im allg.: a) übh.: α) mater. Objj.: censet (Zeno) artis maxime proprium esse creare et gignere, Cic.: omnes res, quas et creat natura et tuetur, Cic.: terra, quae neglecta sentes ac dumos, culta fructus creat, Quint.: aliud fimum herbas creat, Plin.: ut plaga (die Wunde) plus carnis creare possit, Cels. – cr. genus humanum (v. der Erde), Lucr.: cr. vix animalia parva (v. der Erde), Lucr. – m. dopp. Acc., primordia cr. ignes et lignum, Lucr.: natura fingit homines et creat imitatores et narratores facetos, Cic. – mit Advv. wo? neque creatur ibi corpus (die fehlende Substanz), Cels.: vermes intus (im menschl. Körper) creantur, Lucr.: od. mit Abl. wo? quos (flores) Thessala magnis montibus ora creat, Catull. – m. Advv. (woher?) od. m. ex od. de u. Abl., unde omnes natura creet res, Lucr.: terram creari ex igni, Lucr.: nec principium exstinctum ex se aliud creabit, Cic.: res non posse creari de nilo, Lucr. – im Passiv mit Abl. wodurch? seminibus quia certis quaeque creantur, Lucr. – m. ad u. Akk., ut placet Stoicis, quae in terris gignantur, ad usum hominum creari, Cic. – Partic. Perf. subst., creata servare, Lucr. 2, 572. – β) Zustände, teils physische, torporem et dolorem, Cels.: mel fastidium creat, Plin.: si ex quattuor principiis vel superans aliquod vel deficiens adversam vale-
    ————
    tudinem creat, Cels.: lepus marinus vomitum dissolutionemque stomachi statim creat, Plin. – teils geistige, moral., polit. usw., venter creat omnes has aerumnas, Plaut.: nonnumquam etiam errorem creat similitudo, Cic.: in urbe luxuries creatur, Cic.: notitiam veri quae res falsique crearit, Lucr. – cr. magnum (maius) odium (v. einer Abgabe), Auct. b. Afr.: familiaritate Romanā odium sibi apud regem, Iustin.: alci periculum, Cic.: seditionem (v. Pers.), Vell.: id (versificandi genus) taedium ex similitudine ac satietatem creat, Quint.
    b) ein Kind erzeugen (bei Cic. gew. procreare), v. beiden Gatten, prolem ex se videre creatam, Lucr. – v. Vater, patria est antiquior parens, quam qui creavit, Cic.: si di creare possent, Min. Fel.: cr. liberos, Phaedr. u. Val. Max.: is (Silvius) Aeneam Silvium creat, Liv.: me creat... Babylonius Horos, Prop. – v. der Mutter, Dryope quem nympha crearat, Verg.: gnatos tuos creavit, Inscr.: pueris beata creandis uxor, Hor.: m. Dat. wem? quos (fratres) fida crearat una tot Arcadio coniunx Tyrrhena Gylippo, Verg.: m. Abl. wodurch? tum partu Terra nefando Coeumque Iapetumque creat, Verg. – im Passiv, m. Abl. wo? Sulmone creati quattuor iuvenes, Verg.: o caeruleo creata ponto, Meergezeugte (ποντογενής), v. der Venus, Catull. – mit Prädik.-Nom., cum crearer masculus, Phaedr. – m. Abl. (durch = von), fortes creantur forti-
    ————
    bus et bonis, Phaedr.: u. so oft creatus mit Abl. des Vaters u. der Mutter = Tochter, Sohn, Sprößling von usw., Erebo creata Nox, Enn. fr.: Saturno sancte create, Enn. fr.: Telamone creatus, Ov.: Maiā creatus, Ov.: Vulcani stirpe creatus, Verg.: matre servā creatus, Flor. – dah. subst., creati = Kinder, Ov. met. 6, 206.
    II) als publiz. t. t.: a) eine Staatsgewalt schaffen, ins Leben rufen, tribuniciam potestatem, Liv.: nova Romae dignitas est creata, quae dictatura appellatur, Liv.
    b) einen Beamten, Priester u. dgl. schaffen, bes. durch Wahl, sowohl vom Volke od. Herrscher = wählen, erwählen, als vom Leiter der Wahl = wählen (erwählen) lassen, α) mit einf. Acc.: magistratus, Cic.: sibi tres collegas, Liv.: censores, Cic.: consules, Cic.: consules plebeios, Liv.: dictatorem, Liv.: ducem, Val. Max.: ephoros, Val. Max.: Caesares duos (vom Kaiser), Eutr.: cr. imperatorem, verb. eligere creareque imperatorem, einen Kaiser (zB. v. den Soldaten), Suet.: cr. interregem, Liv.: pontifices, augures, sacrificulum regem, Liv.: pontifices, flamines, Salios, augures, Lact.: decem praetores (Feldherren, in Griechenl.), Nep.: praetores (in Rom), Cic.: regem, sui corporis regem, Liv.: Carthagine quotannis annuos binos reges (die Suffeten), Nep.: sacerdotes (v. Volke), Vell.: centum senatores (v. Romulus),
    ————
    Liv.: tribunos plebis duos, Cic.: tribunos militum tres, Liv.: tres viros, qui etc., Val. Max. – mit Advv. wie? mit per u. Akk. od. mit bl. Abl. wodurch? comitiatu consules rite cr., Cic.: magistratus od. censores od. consules vitio (durch einen Fehler der Augurien) creati, Varro LL., Liv. u. Cic.: plebeius magistratus nullus auspicato creatur, Liv.: lege, non suffragio creatum esse, Liv.: optimā lege creari, Cic.: decem tribuni plebis comitiis curiatis creati sunt, Cic.: consules per vim ac tumultum creantur, Plin. pan. – mit per u. Akk. (durch wen?), si per praetorem consules creantur, Cic. – mit ex u. Abl. (aus welchem Stande usw.?), consules ex plebe, Liv.: tribunos plebis ex equitibus Romanis (v. Augustus), Suet. – m. Adi. od. m. in u. Akk. (auf welche Zeit?), summus magistratus, quem vergobretum appellant Aedui, qui creatur annuus, Caes.: archontes coeperunt in denos annos creari, Vell.: creatis in annum magistratibus, Liv. – mit inter u. Akk. od. mit in u. Abl. (worunter?), creari inter quinque viros, Plin. ep.: creari in eo numero, Sall. – m. in u. Akk. (in welche Stelle?), neve quis flamen aut augur in locum Germanici nisi gentis Iuliae crearetur, Tac. ann. 2, 83: prior consulatus eius, in quem creatus est anno octavo et tricesimo, Vell. 2, 4, 7. – m. Acc. loc. wohin? praefecti Capuam creari coepti sunt, Liv. – m. Dat. wofür? wozu? decemviros legibus scribendis, Liv. – β) m. dopp. Acc., im Passiv
    ————
    m. dopp. Nom., T. Quinctius Barbatus interrex creat L. Papirium Mugilanum L. Sempronium Atratinum consules, Liv.: dictator primo comitiali die creavit consulem Q. Fulvium Flaccum magistrum equitum et Ap. Claudium Pulchrum, Liv.: Ancum Marcium regem populus creavit, Liv.: dictatorem Albani Mettium Fufetium creant, Liv.: exercitus Diocletianum imperatorem creavit, Eutr. – augur creatus (est) L. Quinctius Flaminius, decemvir sacrorum L. Cornelius Lentulus, Liv.: consules creati (sunt) Q. Fabius et P. Decius, Liv.: T. Lartium dictatorem primum, Sp. Cassium magistrum equitum creatos invenio, Liv.: Constantinus in Britannia creatus est imperator (zum Kaiser), Eutr.: dictatore P. Cornelio dicto ipse ab eo magister equitum creatus est, Liv.; vgl. (im Abl. absol.) magistro equitum creato filio suo, Liv.: quia solum centum essent, qui patres creari possent, Liv.: praetores (in Rom) creati sunt C. Fulvius Flaccus C. Claudius Nero etc., Liv.: decem qui postea praetores (zu Regenten, in Athen) creati sunt, Nep.: defuncto Traiano Aelius Hadrianus creatus est princeps (zum Fürsten, d.i. zum Kaiser), Eutr.: postea Numa Pompilius rex creatus est, Eutr. – m. puer u. senex, zB. Caesar paene puer a Mario Cinnaque flamen dialis creatus, Vell.: Metellus senex admodum pontifex maximus creatus, Val. Max. – m. Advv. zum wievielten Male? alqm consulem iterum, Val. Max., tertium, Liv., tertio,
    ————
    Plin. pan.: alqm dictatorem quartum, Liv. – mit Advv. od. Abl. wie? wodurch? u. dgl., P. Clodius, qui non rite creatus tribunus arguebatur, Quint.: C. Flaminius inauspicato consul creatus, Val Max.: an hunc non ut qui optimo iure censor creatus esset populus creavit? Liv.: collegam sibi comitiis centuriatis creavit P. Valerium, Liv.: Palicanus suffragiis populi consul creatus, Val. Max.: cunctis populi suffragiis rex est creatus L. Tarquinius, Cic.: Tullum Hostilium populus regem interrege rogante comitiis curiatis creavit, Cic. – m. ex u. Abl. (aus wem?), cum leges duo ex una familia vivo utroque magistratus creari vetarent, Caes. – mit cum u. Abl. (mit wem?), ut Cn. Flavius aedilis curulis crearetur cum Anicio Praenestino, Plin. – m. in u. Akk. (an wessen Stelle?), M. Lepidus pontifex maximus in C. Caesaris locum furto creatus, Vell. – m. Dat. (wozu?), me Albani gerendo bello ducem creavere, Liv. – mit in u. Akk. (auf welche Zeit?), ille Appius, qui decemvir in annum creatus altero anno se ipse creavit, Liv. – Archaist. creassit = creaverit, Cic. de legg. 3, 9.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > creo

  • 10 Anführer

    Anführer, dux (im allg.). – auctor (Vorgänger, Vorbild, auch als Lehrer). – princeps (der in etwas vorangeht). – dux belli. imperator. praetor (Anführer im Kriege, letzteres von nichtröm., bes. griech. Feldherren, στρατηγός). – magister, zu etwas, alcis rei (der Lehrer als Lenker). – caput. signifer. fax (Haupt einer Partei, Anführer einer Verschwörung. eines Aufruhrs), – der A. der Reiterei, magister equitum (der Befehlshaber der R. im röm. Heere); praefectus equitum (übh.). – jmds. A. sein, s. anführen no. II. – Anführerin, dux (im allg.). – auctor (Vorgängerin, Vorbild). – magistra (Lehrerin). – Anführung, die, I) Vorbringung: prolatio. – commemoratio (Erwähnung). – II) Führung etc.: ductus. – imperium (Oberbefehl). – unter jmds. A., ductu alcis; duce, imperatore alqo (wenn er Feldherr ist); duce, magistro, auctore alqo (wenn er Lehrer, Unterweiser ist).

    deutsch-lateinisches > Anführer

  • 11 eques

    ĕquĕs, ĕquĭtis, m. [equus] [st2]1 [-] celui qui va à cheval, homme à cheval, cavalier. [st2]2 [-] soldat à cheval; l'ensemble des cavaliers, les cavaliers, la cavalerie. [st2]3 [-] chevalier romain (primitivement, un Romain dont la fortune permettait d'entretenir un cheval et, par la suite, de servir dans la cavalerie); l'ensemble des chevaliers, les chevaliers, l'ordre des chevaliers. [st2]4 [-] monture, cheval monté par un cavalier.    - magister equitum: maître de cavalerie. - voir hors site chevalier romain.
    * * *
    ĕquĕs, ĕquĭtis, m. [equus] [st2]1 [-] celui qui va à cheval, homme à cheval, cavalier. [st2]2 [-] soldat à cheval; l'ensemble des cavaliers, les cavaliers, la cavalerie. [st2]3 [-] chevalier romain (primitivement, un Romain dont la fortune permettait d'entretenir un cheval et, par la suite, de servir dans la cavalerie); l'ensemble des chevaliers, les chevaliers, l'ordre des chevaliers. [st2]4 [-] monture, cheval monté par un cavalier.    - magister equitum: maître de cavalerie. - voir hors site chevalier romain.
    * * *
        Eques, equitis, pen. corr. com. gen. Plaut. Un chevaucheur, Qui est à cheval, Homme de cheval.
    \
        Eques. Martial. Chevalier, ou Homme d'armes.

    Dictionarium latinogallicum > eques

  • 12 ἱππαρχάρχεω

    ἱππαρχ-άρχεω IG12(8).194.7 ([place name] Samothrace), Michel 596 ([place name] Cyzicus), ,= ἵππαρχος, OGI217 (Caria, iii B.C., pl.), Plb.10.22.6 ([place name] Achaean), 18.22.2 ([place name] Macedonian), cf. LXX 2 Ki.1.6, PTeb.54.2 (i B.C.), Plu.Tim.32; at Sparta, IG5(1).32A, al.; = Lat.
    A magister equitum, Plb.3.87.9, D.H.5.75, Nic.Dam.130.17J., etc.; = praefectus equitum, App.BC2.102; = praefectus alae, J.BJ2.14.5.

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ἱππαρχάρχεω

  • 13 ἱππαρχέω

    A to be ἵππαρχος, command cavalry, c. gen.,

    τῆς ἵππου Hdt.9.20

    , 69;

    ἱππαρχηκὼς ἀνδρῶν καλῶν κἀγαθῶν Din.3.12

    ;

    ἱππέων D.21.164

    : abs., X.Ages.2.4, Lys.26.20, D.21.172;

    οἱ ἱππαρχηκότες Hyp.Lyc. 17

    ; of the Roman magister equitum and praefectus equitum, D.C.43.48, App.BC5.8:—[voice] Pass., serve under an ἵππαρχος, Arist.Pol. 1277b10.

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ἱππαρχέω

  • 14 ἵππαρχος

    A ruling the horse, epith. of Poseidon, Pi.P.4.45.
    II commander of cavalry,

    τῆς ἵππου Hdt.7.154

    ; at Athens, IG22.116.15 (iv B.C.), Ar.Av. 799, Lys.16.8, Pl.Lg. 755c, 880d, X.Eq.Mag.1.7,al.;

    ἵ. εἰς Λῆμνον χειροτονεῖν Hyp.Lyc.17

    , cf. D. 4.26; in other states, Th.4.72, IG7.2466 (Thebes, iii B.C.), etc.; in the Achaean league, ib.5(2).344.7 ([place name] Orchomenus), etc.; = Lat. magister equitum, D.S.12.64, Plu.Cam.5, etc.; = praefectus equitum, App.Hisp.47; cf. ἱππάρχης.

    Greek-English dictionary (Αγγλικά Ελληνικά-λεξικό) > ἵππαρχος

  • 15 dictator

    dictātor, ōris, m. (dicto), I) der Befehlshaber, Diktator, a) als höchste Obrigkeit in den latinischen Städten (s. Spart. Hadr. 19, 1), in Lanuvium, Cic. Mil. 27: in Alba, Liv. 1, 23, 4: in Tuskulum, Liv. 3, 18, 2. – b) in Rom, zunächst der früher magister populi gen. Magistrat, Varro LL. 5, 82. Cic. de rep. 1, 63; de legg. 3, 9 u. 10; de fin. 3, 75; später als außerordentliche Obrigkeit, die nur bei dringenden Umständen, wo die Leitung des Staats Einheit erheischte und die Unterordnung aller übrigen Magistrate nötig schien, von einem Konsul oder von einem, der ähnliche Gewalt hatte, ernannt wurde, die höchste uneingeschränkte Gewalt beim Heere und im ganzen Staate besaß, gleichsam beide Konsuln vorstellte und daher 24 Liktoren vor sich hergehen ließ; ferner sich einen Amtsgehilfen, magister equitum gen., ernannte und, wenn die Absicht, in der man ihn ernannt hatte, erreicht war, dieses Amt niederlegte, bis endlich Sulla und Cäsar es lebenslänglich annahmen, pro dictatore esse, Liv.: dictatorem u. alqm dictatorem dicere, Cic., Caes. u. Liv., facere, Cic., creare, legere, Liv. Außerdem wurden auch Diktatoren zur Besorgung einzelner Geschäfte ernannt, wenn die Konsuln auswärts beschäftigt waren, dicere dictatorem comitiorum habendorum causā, clavi figendi causā, ludorum faciendorum causā, feriarum constituendarum causā, instaurandis feriis Latinis, quaestionibus exercendis, legendo senatui, Liv. – dictator als Beiname von Caesar u. Augustus gebraucht, als unumschränkte Herrscher, s. Aur. Vict. de vir. ill. 78, 10 (v. Cäsar); 79, 7 (v. Augustus). Flor. 2, 34, 65 (v. Augustus). – II) übtr., die oberste Behörde in Karthago, der Suffet, Column. rostr. im Corp. inscr. Lat. 1, 195. lin. 10. Cato origg. 4. fr. 12 ( bei Gell. 10, 24, 7). Liv. 23, 13, 8 zw.: Plur., Frontin. 2, 1, 4.

    lateinisch-deutsches > dictator

  • 16 dictator

    dictātor, ōris, m. (dicto), I) der Befehlshaber, Diktator, a) als höchste Obrigkeit in den latinischen Städten (s. Spart. Hadr. 19, 1), in Lanuvium, Cic. Mil. 27: in Alba, Liv. 1, 23, 4: in Tuskulum, Liv. 3, 18, 2. – b) in Rom, zunächst der früher magister populi gen. Magistrat, Varro LL. 5, 82. Cic. de rep. 1, 63; de legg. 3, 9 u. 10; de fin. 3, 75; später als außerordentliche Obrigkeit, die nur bei dringenden Umständen, wo die Leitung des Staats Einheit erheischte und die Unterordnung aller übrigen Magistrate nötig schien, von einem Konsul oder von einem, der ähnliche Gewalt hatte, ernannt wurde, die höchste uneingeschränkte Gewalt beim Heere und im ganzen Staate besaß, gleichsam beide Konsuln vorstellte und daher 24 Liktoren vor sich hergehen ließ; ferner sich einen Amtsgehilfen, magister equitum gen., ernannte und, wenn die Absicht, in der man ihn ernannt hatte, erreicht war, dieses Amt niederlegte, bis endlich Sulla und Cäsar es lebenslänglich annahmen, pro dictatore esse, Liv.: dictatorem u. alqm dictatorem dicere, Cic., Caes. u. Liv., facere, Cic., creare, legere, Liv. Außerdem wurden auch Diktatoren zur Besorgung einzelner Geschäfte ernannt, wenn die Konsuln auswärts beschäftigt waren, dicere dictatorem comitiorum habendorum causā, clavi figendi causā, ludorum faciendorum
    ————
    causā, feriarum constituendarum causā, instaurandis feriis Latinis, quaestionibus exercendis, legendo senatui, Liv. – dictator als Beiname von Caesar u. Augustus gebraucht, als unumschränkte Herrscher, s. Aur. Vict. de vir. ill. 78, 10 (v. Cäsar); 79, 7 (v. Augustus). Flor. 2, 34, 65 (v. Augustus). – II) übtr., die oberste Behörde in Karthago, der Suffet, Column. rostr. im Corp. inscr. Lat. 1, 195. lin. 10. Cato origg. 4. fr. 12 ( bei Gell. 10, 24, 7). Liv. 23, 13, 8 zw.: Plur., Frontin. 2, 1, 4.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > dictator

  • 17 Ahala

    Ahāla, ae m.
    C. Servilius A., magister equitum, в 439 г. до н. э. убивший Спурия Мелия по подозрению в революционных замыслах L, C

    Латинско-русский словарь > Ahala

  • 18 Servilius

    I Servīlius, a, um
    Сервилий, римск. nomen; наиболее известны
    1) C. S. Ahala, будучи magister equitum диктатора Л. Квинкция Цинцинната, убил в 439 г. до н. э. Спурия Мелия L
    2) Q. S. Caepio, в 105 г. до н. э. потерпел поражение от кимбров в Gallia Narbonensis, a в 95 г. до н. э. подвергся изгнанию C, Sl, VP, VM
    3) Q. S. Caepio, quaestor urbonus в 100 г. до н. э., выступал против lex frumentaria Сатурнина; погиб в 90 г. до н. э. во время Союзнической войны C
    4) P. S. Vatia, получивший прозвище Isauricus( за успешные военные действия против исавров в Ликаонии в 7876 гг. до н. э.), друг Цицерона, умер в 44 г. до н. э. C
    5) P. S. Casca, народный трибун в 43 г. до н. э., участник заговора против Цезаря Su
    6) C. S. Glaucia, претор в 100 г. до н. э., сторонник Мария, убит вместе с Сатурнином 100 г. до н. э. C
    7) P. S. Rullus, народный трибун в 63 г. до н. э., автор аграрного законопроекта, против которого Цицерон выступил со своими тремя «Orationes de lege agrariā» C
    II Servīlius lacus
    Сервилиев водоём, у которого выставлялись головы убитых во время проскрипционного террора 81 г. до н. э. C

    Латинско-русский словарь > Servilius

  • 19 Ahala

    Ahala, ae, m., ein Beiname der Servilier. Bes. bekannt ist C. Servilius Ahala, der als magister equitum den Volksfreund Mälius i.J. 439 v. Chr. tötete, Liv. 4, 13 sqq. Cic. de sen. 56; Cat. 1, 3: Plur., Cic. Sest. 143.

    lateinisch-deutsches > Ahala

  • 20 conservo

    cōn-servo, āvī, ātum, āre, bewahren, im Bestehen erhalten, a) konkr. Objj. vor dem Untergange bewahren = unversehrt erhalten (Ggstz. perdere), Passiv conservari (Ggstz. perire), α) leb. Wesen = am Leben erhalten od. lassen, retten, bes. oft = begnadigen (v. Sieger), cives suos, Cic.: omnes, Caes.: reliquias legionum, Vell.: Metropolitas diligentissime, Caes.: se, Cic.: se atque illam, Ter.: ii dies, quibus conservamur, Cic.: magister equitum Minucius subsidio Fabii conservatus, Val. Max. – m. Prädik.-Acc., omnes salvos, Cic.: homines miseros incolumes, Cic.: M'Curium sartum et tectum, ut aiunt, ab omnique incommodo, detrimento, molestia sincerum integrumque conserves, Cic. – β) lebl. Objj., vom Untergange, Verderben, vor dem Verfall usw. bewahren, erhalten, aufbewahren, instand erhalten, retten, umerus facilius conservatur, Cels.: c. vires, Cels.: c. res suas, Nep. – iis rebus (die Tempelschätze) tuendis conservandisque praeesse, Cic.: c. summā religione omnia simulacra arasque, Nep.: pecuniam (Ggstz. in ventre auferre, scherzh. doppelsinnig = verschlemmen), Cic.: arborem, Suet.: chirographum, Suet.: agrum Campanum, Cic.: rem publicam, Cic.: patriam, Cic. – rem familiarem diligentiā et parsimoniā, Cic.: urbem suis laboribus ac periculis, Cic. – m. Dat. rei (für), praedia c. successioni suae (Ggstz. abalienare), Scaevol. dig. 32, 1, 38. § 7. – m. Prädik.-Acc., rectam c. stirpem, Col. 4, 20, 1. – absol., conserva, quaere, parce; Ter. adelph. 813. – b) abstr. Objj. im Bestehen, in Geltung erhalten = aufrecht erhalten, beibehalten, beobachten, halten, α) übh. äußere od. innere Zustände (Ggstz. violare, conturbare, minuere u. dgl.), ordines (Reih u. Glied), Caes.: ordinem (Reihenfolge, Ordnung), Cic.: ordinem temporum, tempora (chronologische Ordnung), Cic.: rerum vicissitudines ordinesque, Cic.: neque ex portu neque ex decumis vectigal conservari (fortbezogen werden) potest, Cic. -libertatem et salutem populi Romani, Cic.: c. maiestatem populi Romani (Ggstz. minuere), Cic.: leges, Nep.: indutias, Nep.: alia hospitalia comiter, Liv.: ius augurum, Cic.: iusiurandum (Ggstz. violare), Cic.: religionem, Nep.: fidem, Nep.: fidem erga imperatorem suum, Caes.: patroni mortui voluntatem, Cic.: considerata iudicia mentis, Cic.: ne hoc quidem propositum, Cels. – m. Dat. pers. (wem?), privilegia athletis, Suet. Aug. 45, 3. – m. Prädik.-Acc., incorrupta mei conserva foedera lecti, Prop. 4 (5), 3, 69. – β) eine Gesinnung usw.: a se certo iudicio susceptam benevolentiam, Cic.: pristinum animum erga populum Rom., Liv.: pristinam suam erga alqm voluntatem, Cic.

    lateinisch-deutsches > conservo

См. также в других словарях:

  • Magister equitum —  (лат.) (Магистр конницы либо начальник конницы) экстраординарная магистратура в Древнем Риме, заместитель диктатора[1]. Должность магистра конницы восходит к времени царского Рима. Магистр конницы назначался диктатором при вступлении в… …   Википедия

  • Magister equitum — (магистеръ эквитумъ), главн. нач къ к цы у римлянъ и одинъ изъ высш. чин ковъ въ Римской республикѣ. Обыкновенно должность эта существовала только во время войны. Диктаторъ при своемъ избраніи выбиралъ себѣ самъ, а иногда сенатъ или народъ… …   Военная энциклопедия

  • Magister equĭtum — (»Befehlshaber der Reiter«), in Rom der Gehilfe und Stellvertreter des Diktators (s. d.), der ihn ernannte. Er hatte die sella curulis, die toga praetexta und sechs Liktoren …   Meyers Großes Konversations-Lexikon

  • Magister equitum — Das Amt des magister equitum war ein temporäres Amt der römischen Republik und in der späten Kaiserzeit der Titel für den Oberbefehlshaber der Kavallerie des Weströmischen Reiches. Er wurde in Krisenzeiten direkt vom Dictator als dessen… …   Deutsch Wikipedia

  • Magister equitum — Maître de cavalerie Monarchie romaine 753 – 509 av. J. C. République romaine 509 – 27 av. J. C. Empire romain 27 av. J. C. – 476 Empire byzantin 395 – 1453 …   Wikipédia en Français

  • Magister Equitum — El Magister Equitum traducido jefe de caballería, o mariscal de la caballería era un cargo político de la antigua Monarquía Romana, que actuaba a las órdenes del rex al frente de la reducida caballería del ejército. Al desaparecer la monarquía,… …   Wikipedia Español

  • Magister Equitum — Magịster Equitum   [lateinisch »Reiterführer«], in der römischen Republik der vom Diktator (ursprünglich Magister Populi) ernannte Befehlshaber der Reiterei, der als Gehilfe und Stellvertreter des Diktators in Rom und im Feld fungierte und nach… …   Universal-Lexikon

  • CAJUS Licinius Stolo Calvius magister Equitum an — Urb. Cond. 317. Tribun. militum an. Urb. Cond. 388. Consul, collega C. Sulpicii Petici an. Urb. Cond. 392. quô tempore pestis horrenda grassata est. Eutrop. l. 2. 2. Consul, collega eiusdem Sulpicii an. Urb. Cond. 395 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • MARCUS Titinius Magister Equitum sub C — Iulio Bubulco Dictatore, de Aequis triumphavit, an. Urb. Cond. 452 …   Hofmann J. Lexicon universale

  • Magister peditum — era un grado militar del ejército romano creado por el emperador Constantino I, equivalente al grado actual de comandante de Infantería en base local, por ejemplo en Galia, Hispania, Gran Bretaña o Iliria. Existía demás el cargo de magister… …   Wikipedia Español

  • Magister militum — Magíster mílitum (различные переводы  магистр армии, магистр оружия, военный магистр лат. )  высшая военная должность в эпоху Поздней Римской империи, введенная в результате военных реформ Константина Великого. Появление и развитие …   Википедия

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»